Duygusal ilişkilerde kıskançlık değer verilen bir ilişkiye yönelik üçüncü bir kişiyi tehdit olarak algılayarak, terk edilme ve kaybetme korkusuyla, güvensizlik, kaygı, öfke, değersizlik, çaresizlik, mutsuzluk, gibi yersiz ve gerekçesiz olumsuz duygu, düşünce ve tutumları kapsayan karmaşık bir psikolojik durumu ifade eder. "Seven insan kıskanır!" şeklindeki geleneksel algılamada kıskançlık, ilişkide sevginin ve bağların güçlü olduğunun göstergesi kabul edilerek olumlanır ve "Azı karar, çoğu zarar" bir duygu olarak nitelendirilir. Diğer bir deyişle eşine önem verdiğini, değer verdiğini, onu kaybetmek istemediğini gösterir ve ölçüde kıskançlık ilişkiye değer katabilir. Ancak dozunu aşan, aşırı derecede kıskançlık, tam tersi bir şekilde ilişkiyi olumsuz etkiler. Şüphe, çatışma, acı ve şiddeti doğurarak ilişkiye yarardan çok zarar getirir, ilişkinin sonlanmasına bile yol açabilir.
Kıskançlık kaynaklanma nedenlerine bağlı olarak üç gruba ayrılır
- Kıskananın özelliklerinden kaynaklı: Kıskanan kişinin özgüven ve özsaygı eksikliği, olumsuz beden imgesi, yetersizlik duygusu gibi kendine ilişkin olumsuz duygu ve düşüncelerinden kaynaklanır.
- Kıskanılanın özelliklerinden kaynaklı: Kıskanılan kişinin güzel veya yakışıklı, dışa dönük ya da cazibeli olmasından, eşine güven vermemesinden, daha önce yaşanan aldatma deneyimlerinden kaynaklanır. Yapılan araştırmalar yüksek statülü ve zengin erkeklerin eşleri ile güzel ve çekici kadınların eşlerinde kıskançlık oranlarının çok yüksek olduğunu gösteriyor.
- Patolojik kıskançlık: Patolojik kıskançlık "Othello Sendromu" olarak da adlandırılan paranoid (aşırı şüpheci) bir durumdur ve çoğunlukla erkeklerde görülür. Eşin hayatı tamamen kontrol altına alınmaya çalışıldığı aşırı kıskançlık durumudur. Kadına yönelik şiddet ve cinayetlerin çoğunun temelinde patolojik kıskançlık vardır.
