Geçtiğimiz günlerde 17 kaçak göçmenin Iğdır yolunda ölümünün ardından Doğu Anadoludaki göçmen trafiği bir kez daha gözler önüne geldi.
Çoğu Afgan yüzlerce kaçak göçmen günler süren yolculuğun ardından aç, susuz Türkiyeye geliyor. Buluşma noktaları Erzurum olan göçmenlerin amaçları para kazanmak için İstanbula ya da Ankaraya gitmek. Kaçak göçmenlerin umuda yolculuğu, dramla son buluyor.
ER-VAK Başkanı Erdal Güzel: Sınırımız yol geçen hanına dönmüş vaziyette. Bir an önce sınırımızda güvenlik tedbirlerinin arttırılması lazım" dedi.
Özellikle son aylarda binlerce kaçak göçmenin İran sınırından yasa dışı yollarla Türkiyeye geçerek Erzuruma gelmeleri dikkat çekmeye başladı. Afganistan ve Pakistandan umuda yolculuk adıyla Türkiyeye akın eden kaçak göçmenlerin haftalarca zorlu yolculuğu dramla son buluyor.
Iğdırda geçtiğimiz gün yaşanan trafik kazasında 17 kişinin ölümü 36 kişinin ise yaralanması üzerine gözler bir kez daha mültecilerin üzerine çevrildi. Her gün 500 ila 600 kaçak sınırdan geçip yürüyerek ya da insan tacirleri tarafından Erzuruma getiriliyor.
Göç nedeni ile Erzurumdaki polis, jandarma ve Göç İdaresinin büyük zorluk çektiği belirtildi. Erzurumda göçmenleri Büyük Babası olarak bilinen eczacı ve Erzurum Kalkınma Vakfı Başkanı Erdal Güzel bunlarla ilk tanışmasının 7 yıl önce olduğunu belirterek, şunları anlattı:
"7 sene boyunca bunlarla içli dışlı oldum. Her türlü düşüncelerine, maceralarına, dramlarına, trajedilerine ortak oldum. Ancak son yıllarda sayıları bir hayli artmaya başladı. Öyle bir hal oldu ki artık Türkiyenin bir ilinde bir iline gitmek ne kadar kolaysa bunlarında Türkiyeye gelip tekrar Afganistana illegal yollardan geri dönmeleri o kadar kolay oldu, yolları öğrendiler. Erzuruma 400 civarında aile yerleşti. Bunların bir kısmı okuttuk, bir kısmına iş bulduk. Son bir yıl içerisinde Afganistandan müthiş bir göçmen, sığınmacı akını oluyor. Kendi anlattıklarına göre ilk önce gece yolculuğuyla otobüslerle İrana geliyorlar. Urumiye şehrine getiriliyorlar. Daha sonra Türkiye ile Urumiye sınırına yakın bir köye götürülüyorlarmış. O köyde bunlar bekletiyorlar. Yani ortam uygun olduğu zaman, bazı aileler 15-20 gün aç susuz bekletiliyormuş. Dağ yürüyüşüne çıktıklarını ifade ediyorlar. Hepsinin hikayesi aynı. Dağdan 4-5 gün yürüdüklerini söyleyenler oldu. Hatta bunlara şöyle ifade etmişler yanınızda biri uçuruma düşse bile sesinizi çıkarmayacaksınız. Böyle sıkı denetim içerisinde getiriliyorlar. Yolculukta doğumu yaklaşan hamileler, amalar da var. Son zamanlarda göç trafiği acayip şekilde arttı. Artık ne Ağrının ne de Erzurum Göç İdaresinin altından kalkacak gücü yok. Binlerce insan yollara dizilmiş geliyorlar. Vatandaşlar bunlara yardım amaçlı araçlarına aldığı zaman insan kaçakçısı muamelesi görüyor, otobüslere almıyor. İnsan kaçakçıları bunları koyunların taşındığı 3 katlı kamyonlara dolduruyorlar. Perişan haldeler umuda doğru koşuyorlar. İşin garip tarafı canları pahasına gidiyorlar. Sınırdan Türkiyeye girip buradan Yunanistan, Sırbistan Macaristan üzerinden Almanyaya ulaşmak istiyorlar. Ölen ölür kalan sağlar bizimdir misali can siper hane gidiyorlar."
21inci yüz yılda tam bir insanlık trajedisi yaşandığını sözlerine ekleyen Güzel şunları söyledi:
"Erzurum-Ağrı kara yolu üzerine çıktığınız zaman yüzlerce Afganın perişan halde zor şartlarda geliyorlar. Kıyafetleri yok, günlerce yıkanmıyorlar. Son derece rahatsız ediyor, üzülüyoruz ama elimizden de bir şey gelmiyor. Bir evin bacası, kapısı, penceresi açık herkes gelip geçiyor. Yani bizim sınırımız yol geçen hanına dönmüş vaziyette. Bir an önce sınırımızda güvenlik tedbirlerinin arttırılması lazım. Erzurum sığınmacılara sahip çıkan bir şehir. Afganistanda bizi iyi tanıyorlar. Beni arayıp büyük baba akrabamız geliyor, haberin olsun diyorlar. Erzurum tercih edilen bir şehir. Bir de pilot il olması nedeniyle buraya gelip, gidiyorlar. Burada yardımlaşma, bakış açıları pozitif olması münasebetiyle tercih ediyorlar. Burası bir basamak burada da kalmıyor. Avrupaya gidiyorlar. Buna bir dur denilmesi lazım. Trajik olaylar oluyor. Geri gönderme yerinde bir kişilik yer yok. Kontenjan dolmuş, nerede yatacaklar o da belli değil. Dünyanın buna değinmesi lazım. İrandan Türkiyeye giriş yapmak için 1.5 milyon kişinin beklediğini duyduk."
Öte yandan Erzurumdaki 1500 kişilik geri gönderme merkezinin kapasitesinin çok üzerinde hizmet verdiği belirtildi. Son 3 ay içerisinde Erzuruma giriş yapan kaçak sayısının 11 bini bulduğunu belirten yetkililer, kaçakları uygun görülen illere seyahat belgelerini vererek gönderdiklerini söyledi.