Hangi saatte neyi yapmanız gerektiğini öğrenerek daha mutlu, sağlıklı ve genç kalarak yaşamak elinizde. İşte ipuçları...
Her insanın biyolojik bir ritmi var. Bu ritim vasıtasıyla vücut dengelerinizi korursunuz. Ritminiz dolayısıyla geceleri uykunuz gelir, gündüzleri ise canlı ve enerjik hissedersiniz. Bakterilere karşı bağışıklığınız, ağrı eşiğiniz, vücut ısınız, olaylara duyarlılığınız bu ritimle düzenlenir. Yine bu ritim sayesinde güzel bir olay olan doğumlar genellikle sabaha karşı olur fakat üzücü bir durum olan kalp krizi geçirme riski de sabah saatlerinde daha yüksek orandadır. Tüketilen gıda maddeleri biyolojik ritminiz dolayısıyla sabah saatlerinde daha kolay enerjiye dönüştürülür. Geceleri ise yağa dönüştürülerek depolanır. Bu denge hali doğanın ritmiyle uyumlu olduğu zaman vücudunuz daha sağlıklı olur. Peki biyolojik saat nasıl işliyor? Dr. Yasemin Arslan ile Dr. Şule Arslan saat saat bioritmi anlattı.
01.00-02.00
Bu saatler dikkatinizin ve verimliliğinizin en düşük olduğu saatlerdir. Çünkü bu saatte vücudunuz kendisini uyumaya, dinlenmeye programlamıştır. Bütün refleksleriniz yavaşlar. Bu saate dek çalışırsanız hata yapma riskiniz yükselmiş demektir. İstatistiklere göre bu saatlerde yapılan trafik kazalarının sayısı da artıyor.
03.00
Metafiziksel olarak ve içe dönme yoğunluğunuzun arttığı bir saat. Uykuda değilseniz artmış olan melatonin hormonu sizi tembel ve kararsız yapar. İnsanlar bu saatlerde daha kolay bunalıma girer ve intihar eğilimleri yükselir. Aynı zamanda tansiyonunuzun da en düşük olduğu saatler bu saatlerdir, nabzınız da tansiyonunuzla birlikte düşer. Gece kalkıldığında en çok sendelemenin ve düşmelerin olduğu bir zaman dilimidir. Bu sistemleri ilgilendiren ilaçlar kullanılıyorsa mutlaka ilaçları alma saatlerine dikkat etmelisiniz.
04.00
Vücudunuz kendini yeni güne hazırlamaya başlar. Bu nedenle bu saatlerde daha yoğun bir şekilde enerji üretilir. Kan basıncınız yavaş yavaş yükselir. Bu nedenle 04.00-06.00 saatleri arası enfarktüs krizi geçirme oranı oldukça yüksektir. Kalp-damar rahatsızlığı olan ve erken saatlerde spor yapanların dikkatli olmaları gereken bir zaman dilimi. Doğumlar da en çok bu saatlerde oluyor.
05.00-06.00
Bu saatler yeni güne merhaba saatidir, stres hormonu gündüz değerinin yaklaşık altı katına çıkar. Vücudunuz harekete geçer, gece boyu azalan enerjiniz tekrar yerine konulur. Metabolizmanız hareketlenir ve günün işleri için enerji ve protein sentezlenir. Stres hormonlarının salgılanması bedeni uyandırır. Nabız ve tansiyon da giderek yükselmeye başlar. Güneş ışıklarının yavaş yavaş yükselmeye başlamasıyla tüm doğa da uyanır! Artık vücudunuz yeni güne başlamak için hazır durumdadır.
07.00
Organizma uyanmıştır, ancak hala zayıftır, kaslar ve eklemler ısınmamış halen soğuktur. Bundan dolayı böyle erken saatlerde spor yapmaktan kaçınmalısınız. Bu vakitte spor yerine güzel bir kahvaltı yapın. Sindirim sisteminiz bu saatlerde çok i iyi çalışıyor. Karbonhidratlar hiç depo edilmeden direkt enerjiye çevrilmektedir. İstediğiniz gibi lezzetli ve güzel bir kahvaltı yapabilirsiniz. Saat 07.30 civarında melatonin salgılanması durur. Bu sebeple gündüz uykuları gece uykuları gibi faydalı değil. Erken kalkmayı alışkanlık haline getiren insanlarda doğaya uyumları nedeniyle depresyona daha az rastlanılmaktadır. Bizim önerimiz hafta sonlarında da alışkanlığınızı sürdürüp erken kalkmanız yönünde. Böylece vücudunuzu şaşırtmamış, geç kalkmanız nedeniyle oluşabilecek baş ağrısı, miskinlik, migren krizleri gibi birçok olumsuzluğun önüne geçmiş olursunuz. Ayrıca kahvaltınızı ve basit günlük işlerinizi yapıp daha sonra keyifle yine dinlenebilirsiniz.
08.00
Nabzınız ve tansiyonunuz yükselmeye başlamıştır. Uyurken yaklaşık 60 olan kalp atım sayınız uyandığınızda sağlıklı bireylerde yaklaşık 65-80 atış arasına çıkar. Çalışmanız için gerekli olan bu kalp atım sayısı artışı kalp krizi riskini de arttırabilir, dikkatli olmalısınız. Sigara kullanıyorsanız kahvaltı sonrası içilen sigaralara da çok dikkat etmeniz gereken bir saat çünkü damarlar her zamankinden daha fazla daralır. Bu saatler vücudunuzun da dinç, güçlü olduğu saatler. Ayrıca kahvaltı sonrası bağırsaklarınızda da hareketlenme başlar. Eğer henüz evdeyseniz gereğini yerine getirmelisiniz, eğer çıkmak durumundaysanız bağırsaklarınızı mutlaka başka bir saate alıştırın ki kabızlık sorunu yaşamayın.
09.00-11.00
En etkin çalışma saatleridir. Kısa süreli bellek en yüksek seviyededir. Bu saatler zihinsel yoğun çalışma için en uygun ve en verimli saatler. Aynı zamanda konsantrasyon ve mantıklı düşünüp karar vermek için en ideal saatler. Organizmanız en hareketli, en güçlü durumda ve vücut ısınız en yüksek seviyede. Aynı zamanda tansiyon ve nabız da yükselmiştir. Bu yüzden kalp hastalarının bu saatlerde spor yapması uygun olmaz.
12.00-13.00
Açlığın, yorgunluğun baş göstermeye başladığı saatler. Dikkat dağılmaya başlamış ve uyku hali oluşmuştur. Beyne giden kan miktarı azalmaya başlar. Çünkü öğle yemeği saatiniz gelmiş ve kanınız sindirim için yoğun olarak mide tarafından kullanılacaktır. Organ faaliyetleri azalmış, sindirim salgıları ve safra ise öğlen yemeğini hazmetmekle meşguldür.
14.00
Öğle yemeğinin ardından uyku hali iyice bastıracaktır. Bu saatlerde düzenli öğle uykusu uyuyabilen kişilerde enfarktüs geçirme oranı yaklaşık yüzde 30 oranında düşer. Bu küçük uykuların düzenli olması önemlidir. Bu saatlerde tansiyon ve hormon düzeyleri düşmüştür, kendinizi bitkin hissedersiniz. Ayrıca acı daha az hissedilir ve lokal anestezi süresi de daha uzundur. Diş hekimi randevuları için en ideal saatlerdir.
15.00
İnsanın kendisini en mutlu hissettiği saattir. Bu saatte mutluluk hormonunuz endorfinin salgılanması en yüksek seviyeye çıkar. Enerji üretiminiz yeniden artar, belleğimiz tam olarak yerindedir. Bu saatlerde ikinci verimli döneminizi yaşarsınız ama bu verimlilik oranı sabahkinden daha düşüktür.
16.00-17.00
Adrenalin hormonunuz en yüksek seviyeye ulaşmıştır ve kaslarınız çok güçlü durumdadır. Kuvvet artışınız en yüksek seviyededir. Organlarınız yüksek performansla çalışır. Midedeki asit salgılanımı da artmaya başlar. Bu yüzden mide hassasiyeti yaşayanların bu zaman diliminde dikkatli olmaları gerekir. Beyin-kas koordinasyonu mükemmel durumdadır. Küçük kas gruplarının da en güçlü ve en etkili olduğu saat dilimi... Oksijenin harcanması artar. İstatistiklerde olimpiyat rekorlarının en çok bu saatlerde kırıldığı saptanmış. Spor yapmanız için en uygun vakittir.
18.00
Vücudunuzda yorgunluk hissedersiniz ve beden kendisini akşam yemeğine hazırlamaya başlar. Kaslarınızda güçsüzleşme belirtileri görülür ve midenin en fazla asit salgıladığı saatlerdir. Pankreas bu saatte oldukça aktiftir. Akşam yemeğine başlamak için ideal bir zamandır.
19.00-20.00
Beden ısısının en yüksek olduğu saatler. Nabız ve tansiyon düşmeye başlar. Yemekten sonra artık kana geçmiş olan karbonhidratlar, proteinler ve yağlar kullanılmıştır. Bu saatlerden sonra alınanlar ise kullanılmayıp depolanır.
21.00
Bu saat itibariyle yemek yemenizin en tehlikeli olduğu saatler başlar. Sindirim işleminiz artık sona erer. Bu saat ve bu saatten sonra yenilecek her şey midede sabaha kadar hazmedilmeden bekleyecektir. Hazmedilmeyen bu besinler midede çürüyecek ve zararlı çöp halini alır. Bu zararlı asitler bağırsak ve mide mukozasına zarar verecek ve rahatsızlıklara neden olabilir.
22.00
Bu saatte akyuvarların aktivitesi artar, vücut bağışıklık sistemimiz etkin bir şekilde çalışmaya başlar. Sigara kullananlar bu saatte son sigaralarını içmelidir çünkü bu saatten sonra vücudunuz nikotin gibi zehirli maddeyi uzaklaştıramaz.
23.00
Uyku için en ideal saattir. Stres hormonu salınımı oldukça azalır, vücut gevşemeye başlamış, rahatlama ve sakinleşme hali oluşur. Tansiyonunuz ve vücut ısınız düşmüştür. Metabolizma faaliyetleri yavaşlar. Uykuya daldığınızda 10 dakika sonra kalp atım sayınız ve beyin aktiviteleriniz yavaşlar. 20 dakika sonra da normal koşullarda derin uykuya geçersiniz.
00.00
Siz uyurken vücudunuz kendisini onarmaya ve yenilemeye başlar. Akşam yemeğinde aldığınız besinler hücrelerinizin onarımı için kullanılır. Hücreleriniz yenilenir, saçlarınız, tırnaklarınız uzar. Melatonin salınımı en üst düzeydedir. Bu saatlerde cilt hücreleri gündüz olduğundan çok daha fazla çalışır. Gün içerisinde yıpranan bütün dokularınız uyku esnasında yenilenir. Bu yenilenme fırsatını kaçırmanız aslında biraz da yaşlanmanız anlamına gelir.